Giỏ hàng rỗng
Triết gia Plato và thú mỏ vịt rủ nhau đi nhậu
Đọc sách này xong, chúng ta sẽ biết triết gia cổ đại Plato và con thú mỏ vịt nói gì trong quán bar. Trong sách có vô số chuyện tiếu, kiểu như thế này: "Tại sao một con voi lại to, màu xám và nhăn nheo? Bởi vì nếu nó nhỏ, trắng và trơn nhẵn thì nó là một viên aspirin rồi"; hay "Hai con bò đang đứng trong đồng cỏ. Một con nói với con kia: "Bạn nghĩ gì về cái bệnh bò điên này?" "Tớ sợ cóc gì?", con kia nói. "Tớ là một chiếc trực thăng mà".
Trong lời dẫn, có đoạn giải thích sự kết hợp quái chiêu này: "Cách xây dựng và điều bổ ích của những chuyện đùa, cũng như cách xây dựng và điều bổ ích của những khái niệm triết học được làm bằng cùng thứ chất liệu. Chúng kích thích trí óc theo cùng một cách. Đó là bởi vì triết học và sự bông đùa bắt nguồn từ cùng một sự thúc đẩy: làm cho các cảm giác của chúng ta ngạc nhiên về cách hiện hữu của mọi sự vật, để lật ngược cái thế giới của chúng ta, và để lục tìm lôi ra những sự thật ẩn giấu thường không mấy dễ chịu, của đời sống. Cái mà các triết gia gọi là thấu thị, các tay thích đùa gọi là bông phèng".
Ví dụ trong truyện này: "Morty về nhà thấy vợ hắn cùng với Lou - người bạn thiết thân của hắn - đang cùng nhau trần truồng trên giường. Morty chưa kịp mở miệng thì Lou nhảy ra khỏi giường và bảo: "Trước khi cậu nói bất cứ điều gì, nghe đây, ông bạn vàng ạ, cậu tin vào cái gì, tin tớ hay tin vào mắt của cậu?"
Thomas Cathcart và Daniel Klein cắt nghĩa truyện này như sau: "Bằng cách thách thức ưu việt hoá kinh nghiệm cảm giác, Lou đã đặt câu hỏi loại dữ liệu nào là chắc chắn và tại sao. Liệu có một cách thu thập dữ kiện về thế giới - chẳng hạn, nhìn - là đáng tin cậy hơn các cách khác - chẳng hạn, một bước nhảy của lòng tin cậy, nơi chấp nhận cách mô tả của Lou về thực tại?"
Cứ một chuyện tiếu lại có những cắt nghĩa theo lăng kính triết học như trên, nên người đọc có thể quên khái niệm rắc rối, nhưng lại nhớ chuyện để suy ngẫm. Sự tài tình và điểm thu hút lớn của sách chính là ở điểm này. Một hành trình triết lý của Tây phương từ cổ đại đến đương thời, từ những tượng đài lớn (như Plato) đến đời thường (thú mỏ vịt), từ thuyết bất khả tri đến thiền, từ thông diễn học đến vĩnh cửu luận...
Khi sách này mới ra mắt, nó đã nhận về nhiều sự chỉ trích và bị vài nhà xuất bản từ chối in, nhưng nay lại thuộc nhóm những sách triết học bán chạy. Bởi thực tế cho thấy, các sách kinh điển về triết học không dễ lĩnh hội, dù tri kiến từ triết học thì rất quan trọng với bất kỳ ai muốn trưởng thành về tư duy. Để đời thường hoá, Thomas Cathcart và Daniel Klein đã chế ra khái niệm "philogagging", mà Tiết Hùng Thái dịch là "tiếu học". Khái niệm này được cấu tạo từ "philo": yêu thích với "gag": chuyện đùa; trong khi "philosophy" (triết học) thì từ "philo" và "sophia": sự thông thái.
Thomas Cathcart và Daniel Klein sống ở New England (Hoa Kỳ), từng làm những nghề bình thường sau khi tốt nghiệp triết học tại đại học Harvard. Thomas làm việc với các băng đảng đường phố ở Chicago; Daniel viết truyện cười cho các diễn viên hài. Họ còn là đồng tác giả những tác phẩm "tiếu học" về đại triết gia Aristotle, Heidegger...
(Báo sgtt.vn giới thiệu ngày 26/9/2013)
Hiền Hoà
Các tin đã đưa
- Hy vọng và phục hồi- Cách nhìn của một bác sĩ về ung thư (Mar 31, 2015)
- 'Bến xe', câu chuyện của hai tâm hồn đồng điệu (Nov 26, 2013)
- Bến xe - câu chuyện tình yêu cao cả (Nov 21, 2013)
- 'Săn cá thần' cùng Đặng Thiều Quang (Nov 15, 2013)
- Nỗi cô đơn của vận may (Nov 14, 2013)
- Tấm chân tình trong 'Mệnh phượng hoàng' (Nov 5, 2013)
- Trọng tử - con sâu nhỏ oằn mình vì yêu (Nov 1, 2013)
- Tâm tính đàn ông qua 'Xóa dấu vết trước khi về nhà' (Oct 31, 2013)
- Tính cách người Mỹ trong 'Đám đông cô đơn' (Oct 30, 2013)
- Đọc sách 'Bảo Ninh - Những truyện ngắn': Nỗi buồn không phải của chiến tranh (Oct 29, 2013)
- Tiểu thuyết ‘Lần đầu thấy trăng’ của Võ Diệu Thanh: Cái nhìn ‘thấu thị’ về giáo dục (Oct 29, 2013)
- Những màu khác: đọc và viết giữa hai thế giới (Oct 26, 2013)
- 'Duyên - phận' trong 'Ai hiểu được lòng em' (Oct 23, 2013)
- Giải mã các giai thoại 'Chuyện tình nghệ sĩ' (Oct 21, 2013)
- 'Ăn uống nói cười & khóc' kiểu Trần Huiền Ân (Oct 21, 2013)
- Cuốn sách vừa tếu vừa nóng bỏng (Oct 15, 2013)
- Khi người trẻ nói dối để kiếm tiền (Oct 15, 2013)
- Tọa đàm về tùy bút, tạp văn Tràng Thiên (Oct 12, 2013)
- Những nhánh xương nhọn (Oct 3, 2013)
- Những câu chuyện sinh động về Hà Nội (Oct 3, 2013)
- Nhặt lên phố phường (Oct 3, 2013)
- Lá rơi trong thành phố (Oct 3, 2013)
- Trẻ em chơi (Oct 3, 2013)
- Đọc sách về Sơn Nam: Người Nam Bộ cũng có chút tự ti (Oct 1, 2013)
- Triết gia Plato và thú mỏ vịt rủ nhau đi nhậu (Sep 27, 2013)
- Em gói yêu thương trong Một miếng ngọt ngào (Sep 25, 2013)
- Bao ân tình vừa đi qua phố (Sep 25, 2013)
- 'Phượt thủ' Giorgio Bettinelli: Chỉ là cưỡi… Vespa xem hoa! (Sep 23, 2013)
- Nguyễn Việt Hà nói về 'Con giai phố cổ' (Sep 21, 2013)
- Chuyện tình anh em nuôi trong 'Nếu không là tình yêu' (Sep 20, 2018)